تب زرد (Yellow fever) یک بیماری ویروسی از جنس Flavivirus است که توسط پشه Aedes یا Haemagogus منتقل می شود. دانشمندان بر این باورند که منشا آن در قاره آفریقا بوده و در طول تجارت به نقاط مختلف دنیا منتقل شده و در دهه 1600 به عنوان یک تهدید در ایالات متحده ظاهر شده است.
پشه ها ویروس تب زرد را با تغذیه از خون یک پستاندار آلوده منتقل می کنند، سپس از پستانداران دیگری تغذیه می کنند. واکسن برای تب زرد موجود است. این واکسن می تواند از عفونت جلوگیری کند، اما پس از ابتلا به آن نمی تواند بیماری را درمان کند.
یکی از راه های تشخیص این بیماری انجام تست های آزمایشگاهی می باشد، که جواب این آزمایشات را می توانید بدون حضور در آزمایشگاه از طریق جوابدهی آنلاین آزمایشگاه نیکو دریافت کنید.
تب زرد از کجا شروع شد؟
پشه های تب زرد شامل گونه های Aedes یا Haemagogus هستند. این پشه ها عمدتاً در آفریقا (Aedes) و آمریکای جنوبی (Haemagogus) یافت می شوند.
تب زرد احتمالاً از آفریقا سرچشمه گرفته و سپس در طول تجارت به نقاط مختلف دنیا منتقل شده و در سراسر نیمکره غربی گسترش یافته است.
تب زرد چقدر شایع است؟
سالانه حدود 200000 نفر در جهان به تب زرد مبتلا می شوند. این وضعیت باعث مرگ حدود 30000 نفر در سال می شود. بیشتر این موارد و مرگ و میرها (حدود 90 درصد) در آفریقا است.
پشه ها در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آفریقا و آمریکای جنوبی زندگی می کنند.
تب زرد یک بیماری جدی با تهدید گسترش جهانی است. اگر در خارج از کشور به آن مبتلا شوید، از نظر تئوری می توانید بیماری را در کشور خود گسترش دهید. با این حال، برای ایجاد این امکان باید عوامل خاصی وجود داشته باشد، از جمله گونه‌های پشه‌ای که قادر به انتقال بیماری هستند و شرایط آب و هوایی مناسب و استوایی.
علائم و نشانه های تب زرد چیست؟
ممکن است افراد مبتلا به تب زرد هیچ علامتی نداشته باشند. علائم تب زرد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب
- سردرد
- بدن درد
- خستگی
- تهوع و استفراغ
- از دست دادن اشتها
علائم اولیه معمولاً در عرض چند روز برطرف می شوند. در موارد شدید، مرحله دوم بیماری 24 ساعت پس از برطرف شدن علائم اولیه شروع می شود. در این مرحله سیستم های بدن مانند کبد و کلیه تحت تاثیر قرار می گیرند. علائم شدیدتر عبارتند از:
- تب بسیار بالا
- زردی
- خونریزی از دهان، بینی، چشم ها یا معده
- ادرار تیره رنگ
- شوک
- نارسایی کبد
- نارسایی کلیه
- مرگ
حدود 30 تا 60 درصد از افرادی که به شکل شدید تب زرد مبتلا هستند، خواهند مرد.
تب زرد چگونه گسترش می یابد؟
تب زرد توسط انواع خاصی از پشه‌هایی که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آفریقا (صحرای آفریقا) و آمریکای جنوبی یافت می‌شوند، منتشر می‌شود. این عفونت زمانی گسترش می یابد که پشه آلوده فردی را نیش بزند.
آیا تب زرد مسری است؟
اگر تب زرد را داشته باشید، نمی توانید آن را به فرد دیگری منتقل کنید. به عنوان مثال، شما نمی توانید آن را با سرفه یا بوسیدن پخش کنید. با این حال، اگر شما آلوده شده باشید، یک پشه می تواند شما را نیش بزند و سپس شخص دیگری را آلوده کند.
واکسن تب زرد چگونه مصونیت در برابر این بیماری ایجاد می کند؟
واکسن تب زرد محافظت مادام العمر در برابر تب زرد است. نیاز به تزریق هیچ دوز تقویت کننده ای وجود ندارد.و یک بار تزریق واکسن از این بیماری جلوگیری می کند. این واکسن تا 10 روز پس از واکسیناسیون 80 تا 100 درصد مؤثر است و 30 روز پس از واکسن 99 درصد مؤثر است.
مقامات بهداشتی این واکسن را برای افراد 9 ماهه و بالاتر که به مکان‌هایی با خطر تب زرد سفر می‌کنند یا در آنها زندگی می‌کنند، توصیه می‌کنند.
در حالی که واکسن تب زرد از آن جلوگیری می کند، عفونت فعال را درمان نمی کند.
چگونه می توان از تب زرد جلوگیری کرد؟
اگر زمانی را در منطقه ای سپری می کنید که تب زرد در آنجا رواج دارد، سه تا چهار هفته قبل از سفر واکسن را دریافت کنید. برای اکثر افراد، یک دوز واحد محافظت مادام العمر را فراهم می کند. نکات دیگر عبارتند از:
از یک دافع پشه استفاده کنید.
شلوار بلند، پیراهن آستین بلند و جوراب بپوشید.
اگر اقامتگاه تهویه مطبوع ندارد، از توری تخت استفاده کنید.
در مواقعی که پشه ها فعال هستند از بیرون رفتن خودداری کنید. در بیشتر موارد، این به معنای غروب تا طلوع است، اما یکی از پشه هایی که تب زرد را منتشر می کند، در طول روز تغذیه می کند.
اگر تب زرد برای شما تشخیص داده شد، در منزل خود بمانید. زیرا قطعا شما نمی خواهید پشه شما را نیش بزند و بعد شخص دیگری را نیش بزند.
تشخیص تب زرد به چه صورت انجام می شود؟
تشخیص تب زرد به خصوص در مراحل اولیه دشوار است. یک مورد شدیدتر را می توان با مالاریا، لپتوسپیروز، هپاتیت ویروسی، سایر تب های خونریزی دهنده، عفونت با سایر فلاوی ویروس ها (مانند دنگی) و مسمومیت اشتباه گرفت.
آزمایش واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) در خون (با امکان جوابدهی آنلاین) گاهی اوقات می تواند ویروس را در مراحل اولیه بیماری تشخیص دهد. در مراحل بعدی، آزمایش برای شناسایی آنتی بادی ها (ELISA و PRNT) مورد نیاز است.
تب زرد چگونه درمان می شود؟
هیچ دارو و درمانی برای تب زرد وجود ندارد. با این حال، برای موارد خفیف، اقداماتی مانند استراحت در خانه می تواند کمک کند. برخی از مواردی که می تواند در درمان موثر باشد، عبارتند از:
- استراحت کافی
- نوشیدن مایعات زیاد
- استفاده از مسکن های بدون نسخه برای تب و درد
اکثر مردم از تب زرد جان سالم به در می برند. تب زرد شدید در حدود 15 درصد افراد مبتلا رخ می دهد. در صورت ابتلا به نوع شدید بیماری تب زرد،این بیماری میتواند 30% تا 60% کشنده باشد.
اگر بعد از برطرف شدن علائم اولیه شروع به تجربه دور دیگری از علائم کردید، باید در بیمارستان به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. این نشان دهنده عفونت شدید است.
هنگامی که تب زرد دارید، اجتناب از برخی موارد مهم است. برخی از داروها می توانند خطر خونریزی را افزایش دهند. به طور خاص، هنگامی که تب زرد دارید، از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، از جمله آسپرین، ایبوپروفن (ادویل، موترین)، یا ناپروکسن (Aleve) خودداری کنید.
علاوه بر این، اجتناب از پشه در زمانی که بیمار هستید بسیار مهم است. این به این دلیل است که شما می توانید بیماری خود را از طریق پشه ها منتقل کنید. بنابراین، در داخل خانه بمانید، از پشه بند استفاده کنید، آستین بلند و شلوار بلند بپوشید.
آیا تب زرد همان مالاریا است؟
تب زرد همان بیماری مالاریا نیست، اما این دو بیماری در برخی موارد مشترک هستند:
- هر دو توسط پشه ها پخش می شوند.
- هر دو باعث تب و سایر علائم مشابه آنفولانزا می شوند.
- هر دوی آنها می توانند باعث زردی، بیماری شدید و حتی مرگ شوند.
همچنین تفاوت های قابل توجهی بین مالاریا و تب زرد وجود دارد، مانند:
- مالاریا توسط یک انگل ایجاد می شود، در حالی که تب زرد توسط یک ویروس ایجاد می شود.
- انواع پشه هایی که مالاریا را پخش می کنند با پشه هایی که تب زرد را پخش می کنند متفاوت است.
- واکسنی برای پیشگیری از تب زرد وجود دارد، اما واکسنی برای پیشگیری از مالاریا وجود ندارد.
منابع: