گانگرن یا قانقاریا چیست؟
قانقاریا یک مشکل خطرناک و بالقوه کشنده است. زمانی اتفاق می افتد که جریان خون به ناحیه ای از بافت قطع شود. این اتفاق باعث می شود بافت از بین برود و بمیرد. گانگرن اغلب پوست آسیب دیده را به رنگ سبز مایل به سیاه تبدیل می کند. کلمه قانقاریا مربوط به رنگ سبز نیست بلکه مربوط به خود بیمار ی است. این واژه از کلمات یونانی و لاتین برای زخم یا بافت پوسیده گرفته شده است. قانقاریا انواع مختلفی دارد.
برخی عبارتند از:
قانقاریا خشک زمانی رخ می دهد که جریان خون به بافت قطع شود. ناحیه خشک می شود، کوچک می شود و سیاه می شود.
اگر باکتری به این بافت حمله کند، قانقاریای مرطوب رخ می دهد. این باعث تورم ناحیه، تخلیه مایعات و بوی بد می شود.
اگر باکتری به بافت عضلانی عمیق حمله کند، قانقاریا گازی رخ می دهد. پوست ممکن است حباب داشته باشد و ممکن است صدای ترق و تروق داشته باشد. این به این دلیل است که حباب های گاز در بافت عضلانی تشکیل شده است.
قانقاریا فورنیه در صورتی رخ می دهد که باکتری ها به اندام های تناسلی مانند کیسه بیضه، آلت تناسلی یا پرینه حمله کنند. عفونت در ناحیه تناسلی یا دستگاه ادراری همراه با تروما، روش های جراحی یا بیماری دستگاه ادراری می تواند باعث این امر شود. این ناحیه با پیشرفت سریع به قانقاریا و ریزش بافت دردناک و قرمز می شود.
گانگرن داخلی جریان خون را به اندام های داخلی مسدود می کند. اندام های آسیب دیده ممکن است شامل روده، کیسه صفرا یا آپاندیس باشد.
چه کسانی در معرض خطر قانقاریا هستند؟
افراد مبتلا به برخی بیماری های زمینه ای که بر رگ های خونی آنها تأثیر می گذارد با خطر بیشتری روبرو هستند. چنین شرایطی عبارتند از:
آترواسکلروز: تجمع پلاک در شریانها جریان خون را سختتر می کند .
بیماری بورگر: التهاب رگ های خونی در اندام ها که منجر به لخته شدن خون می شود. در نتیجه، خون کمتری می تواند در آن جریان یابد . ا ین نوع بیماری معمولا بر افرادی که سیگار می کشند یا تنباکو می جوند تأثیر می گذارد.
دیابت: این بیماری به اعصاب و عروق خونی آسیب می رساند. همچنین باعث می شود که زخم ها دیرتر خوب شوند. زخم هایی که دیر ترمیم می شوند با خطر بیشتری برای عفونت روبرو هستند. عفونت در پاها یکی از عوارض شایع دیابت است .
بیماری شریان محیطی: تجمع پلاک در اندام ها مانع از رسیدن خون کافی به پاها، بازوها یا دستها می شود. سندرم گیر افتادن شریان پوپلیتئال: عضله ساق پا، شریان پوپلیتئال را منقبض می کند. این جریان خون را در حین ورزش به ساق پا را محدود می کند.
سندرم رینود: دمای سرد بر رگ های خونی انگشتان دست و پا تأثیر می گذارد. رگ های خونی منقبض می شوند و جریان خون را محدود می کنند
واسکولیت: التهاب رگ های خونی در جریان خون اختلال ایجاد می کند. افرادی که آسیب های شدید دارند نیز با خطر بیشتری برای ابتلا به قانقاریا مواجه هستند. چنین صدماتی ممکن است از موارد زیر رخ دهد
- تصادفات اتومبیل
- سرمازدگی
- جراحات گلوله
- سوختگی شدید
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نیز ممکن است با خطر بیشتر ی روبرو شوند. دلایل ضعف سیستم ایمنی بدن عبارتند از:
- اختلالات مصرف الکل
- بالای 60 سال بودن
- شیمی درمانی
- اچ آی وی
- نارسایی کلیه
- استفاده طولانی مدت از مواد مخدر تفریحی.
علائم قانقاریا چیست؟
علائم گانگرن بسته به علت آن متفاوت است. علائم عمومی که ممکن است در ناحیه آسیب دیده متوجه شوید عبارتند از:
- پوست قرمز و متورم
- درد شدید یا از دست دادن احساس
- پوستی که رنگ پریده به نظر می رسد و در لمس احساس خنکی می کند
- اگر عفونت باکتریایی باعث قانقاریا شود، ممکن است علائم و نشانه هایی داشته باشید که عبارتند از:
- تغییر در رنگ پوست از قرمز به قهوه ای و در نهایت به بنفش یا سیاه مایل به سبز
- لرز
- هنگامی که رو ی پوست خود فشار می دهید صدای ترق و ترق می خورد این سیگنال نشان می دهد که گاز در بافت شما جمع شده است
- تنفس سریع و ضربان قلب.
- احساس گرما یا عرق کردن
- احساس اضطراب شدید .
- تب.
- از دست دادن اشتها.
- درد شدید
- پوستی که در لمس سفت به نظر می رسد .
- زخم ها و تاول هایی که خون یا چرک بدبو را ترشح می کنند
- استفراغ کردن
چه عواملی باعث قانقاریا می شود؟
قانقاریا زمانی اتفاق می افتد که خون رسانی به بافت های خاصی متوقف شود. این امر می تواند به دلایل زیر رخ دهد :
- عفونت
- آسیبی مانند سوختگی، گاز گرفتن سگ آلوده یا زخم جنگی
- موارد شدید سرمازدگی
- یک بیماری مزمن که به سیستم گردش خون آسیب می رساند، مانند دیابت، بیماری شریان محیطی یا بیماری رینود. این بیماری ها اگر شدید باشند و تحت کنترل نباشند می توانند منجر به قانقاریا شوند.
- داروهای خاص
چگونه انسان دچار قانقاریا می شود؟
فقدان جریان خون در قسمت خاصی از بدن باعث قانقاریا می شود. خون اکسیژن، مواد مغذ ی و آنتی بادی ها را به بافت های شما می رساند. هنگامی که بافت های شما خون دریافت نمی کنند، سلول های آنها شروع به مردن می کنند. عفونت ها ممکن است ایجاد شوند و بافت های شما شروع به مردن کنند . دلایل مسدود شدن جریان خون عبارتند از
- عفونت در بافت
- بیماری هایی که بر گردش خون شما تأثیر می گذارد، مانند آترواسکلروز یا بیماری شریان محیطی.
- زخمهای عمیق و شدید، به ویژه آنهایی که عضله شما را تحت تأثیر قرار می دهند
- عوارض جراحی
قانقاریا چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشکان عموما قانقاریا را از طریق معاینه فیزیکی و آزمایش تشخیص می دهند . در طول معاینه، پزشک معمولا این موارد را انجام خواهد داد: از شما در مورد سابقه پزشکی و شرایط پزشکی فعلی سوال می کند . از شما در مورد آسیب های اخیر سوال می کند . پوست شما را برای علائم قانقاریا بررسی کند . همچنین ممکن است آزمایشاتی را برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد وضعیت شما و تأیید تشخیص انجام دهد .
چه آزمایش هایی قانقاریا را تشخیص می دهند؟
آزمایش هایی که گانگرن را تشخیص می دهند عبارتند از: آزمایش خون برای بررسی عفونت. آزمایش کشت باکتری برای تعیین باکتری درگیر و تعیین بهترین آنتی بیوتیک برای درمان عفونت (در صورت لزوم (آزمایشهای تصویربرداری، مانند اسکن توموگرافی کامپیوتری یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، برای تأیید تشخیص و ارزیابی گسترش. آزمایش هایی برای بررسی گردش خون در ناحیه آسیب دیده
راه های درمان قانقاریا چیست؟
چندین گزینه برای درمان قانقاریا وجود دارد. پزشک بسته به علت بیماری و میزان پیشرفت آن بهترین روش یا ترکیبی از روش ها را برای شما انتخاب می کند
اهداف درمان عبارتند از: بافت مرده یا عفونی را از بدن خارج کنند . پیشگیری یا درمان عفونت برای جلوگیری از گسترش قانقاریا. به جریان بهتر خون کمک کنند
منابع
/https://my.clevelandclinic.org
/https://www.hopkinsmedicine.org