دیابت

دریافت

دیابت بیماری افزایش قند است. قند یا گلوکز از طریق غذاها وارد بدن می شود. انسولین هورمونی است که به گلوکز کمک می کند تا وارد سلولهای بدن شود و به آنها انرژی بدهد. در دیابت نوع 1، بدن انسولین تولید نمی کند. در دیابت نوع 2، که نوع شایع تر دیابت است، بدن انسولین را به خوبی نمی سازد یا از آن به درستی استفاده نمی کند. بدون انسولین کافی، گلوکز در خون باقی می ماند و بیماری افزایش قند خون یا دیابت به وجود می آید.

با گذشت زمان، افزایش قند خون می تواند مشکلات جدی ایجاد کند و منجر به آسیب چشم، کلیه و اعصاب شود. دیابت همچنین می تواند باعث بیماری قلبی، سکته مغزی و حتی نیاز به قطع عضو شود. زنان باردار نیز می توانند به دیابت مبتلا شوند، که به آن دیابت بارداری گفته می شود.

علائم دیابت:

  • تکرر ادرار
  • تشنگی زیاد و پرنوشی
  • گرسنگی زیاد
  • خستگی
  • تاری دید
  • بی حسی یا احساس سوزن شدن در پا یا دست ها
  • زخمهایی که بهبود نمی یابند
  • کاهش وزن غیر قابل توجیه

علائم دیابت نوع 1 می تواند به سرعت در عرض چند هفته شروع شود. علائم دیابت نوع 2 غالباً در طی چند سال و به آرامی بروز می کند. اضافه وزن ، چاقی و عدم تحرک جسمی در بروز دیابت نوع 2 موثر هستند.

تشخیص دیابت:

آزمایش های زیر در تشخیص دیابت کمک کننده هستند:

  • گلوکز یا قند خون ناشتا     (Fasting Blood Sugar - FBS) 

جهت بررسی سطح قند خون این آزمایش درخواست می‌شود. نمونه خون مورد نیاز برای این آزمایش خون وریدی است.

در اين آزمايش برای اندازه گیری قند خون، فرد حتما باید ناشتا باشد. مدت ناشتایی حدود 10 تا 12 ساعت است. اگر سطح قند خون فردی بعد از 12 ساعت ناشتا بیشتر از 100 باشد، نشان دهنده استعداد ابتلای او به دیابت در طی سال‌هاي آینده است.

میزان نرمال قند خون بین حداقل 65 تا 70 و حداکثر 100 تا 110 می باشد، اما اگر در آزمایشهای مکرر میزان آن تغییری نکرد، فرد نیاز به توصیه‌های رژیمی برای پیش‌گیری از ابتلا به دیابت در آینده دارد.

ناشتايي بیشتر از 16 ساعت باعث افزايش كاذب قند خون مي‌شود (در صورت گرسنه ماندن زياد بدن به صورت خودكار مواد ديگر را تبديل به قند كرده و وارد جريان خون مي‌كند كه دراين صورت قند خون بالا مي‌رود). نوشيدن مقداري آب مجاز است.

بیمارانی که انسولین یا داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون مصرف می‌کنند باید بعد از خونگیری داروی خویش را استفاده کنند.

  • اندازه گیری قند خون غیر ناشتا   (Blood Sugar- BS)

اين آزمایش بدون رعايت شرايط ناشتايي قابل انجام است. ميزان طبيعي قند خون در اين آزمايش کمتر از 140 مي‌باشد. اگر مقدار قند خون مساوی یا بیشتر از 140 باشد، ممکن است نياز باشد تا آزمایش یک بار دیگر انجام شود.

  • آزمايش قند دو ساعت بعد از صبحانه  (2 hpp)

برای انجام اين آزمايش لازم است ابتدا شرايط ناشتايي به صورت كامل رعايت شود. در اين آزمايش دو بار نمونه‌گيري انجام مي‌شود. بار اول مانند آزمايش FBS و سپس از فرد خواسته می شود طی 5 تا10 دقیقه یک وعده صبحانه میل کند و بعد تا 2 ساعت هیچ چیز نخورد و در پایان 2 ساعت در آزمایشگاه جهت نمونه‌گیری مجدد حضور داشته باشد.

در اين آزمايش‌ها معمولا مقداري ماده قندي (گلوكز) كه به صورت پودر يا شربت مي‌باشد به فرد داده مي‌شود و طي چند نوبت (معمولا يك تا چهار نوبت، قبل و بعد از مصرف ماده قندي، با فواصل زماني نيم تا يك ساعته) نمونه‌ خون گرفته مي‌شود.

  • آزمایش HbA1C

آزمایش مهمي که برای افراد دیابتی درخواست می‌شود کنترل HbA1C (هموگلوبین A1C) است. این آزمایش میانگین قند خون را در 2 تا 3 ماه گذشته نشان می‌دهد. پزشکان این آزمایش را تقریباً براي تمام افراد ديابتي و در خطر ديابت درخواست مي‌نمايند. طبق آخرين استانداردهاي جهاني اين آزمايش بخشي از برنامه چكاپ سلامت براي افراد غير ديابتي نيز مي‌باشد. بیماران باید این آزمایش را حداقل 2 مرتبه در سال انجام ‌دهند.

دیابت بارداری:

 افزایش قند خون در دوران بارداری است و معمولاً پس از زایمان از بین می رود. دیابت بارداری ممکن است در هر مرحله از بارداری اتفاق بیفتد، اما در سه ماهه دوم یا سوم شایع تر است.

دیابت بارداری می تواند در دوران بارداری و بعد از زایمان برای مادر و کودک مشکلاتی ایجاد کند. اما در صورت شناسایی زود هنگام به خوبی کنترل شده و خطرات کاهش می یابند

شرایط زیر شانس ابتلای مادر به دیابت بارداری را افزایش میدهند:

  • مادران باردار در سن 40 سال یا بالاتر
  • سابقه خانوادگی دیابت نوع 2 یا ابتلای یکی از بستگان درجه یک (مادر یا خواهر) به دیابت بارداری
  • اضافه وزن
  • سابقه افزایش سطح قند خون
  • سابقه ابتلا به دیابت بارداری
  • ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک
  • سابقه تولد نوزاد با وزن بیش از 4.5 کیلوگرم
  • مصرف برخی از داروهای ضد افسردگی یا استروئیدها
  • افزایش وزن زیاد در نیمه اول بارداری

بیشتر زنان مبتلا به دیابت بارداری، نوزادانی سالم به دنیا می آورند. با این حال، دیابت بارداری می تواند مشکلات زیر را ایجاد کند:

نوزاد از حد معمول بزرگتر می شود که این امر ممکن است هنگام زایمان به مشکلاتی منجر شود و احتمال نیاز به دستکاری در روند زایمان یا سزارین را افزایش می دهد

افزایش مایع آمنیوتیک می تواند باعث زایمان زودرس یا مشکلات در هنگام زایمان شود.

زایمان زودرس یا زایمان قبل از هفته 37 بارداری نیز از مشکلات دیابت بارداری است.

پره اکلامپسی، شرایطی که باعث فشار خون بالا در دوران بارداری می شود و در صورت عدم درمان ممکن است منجر به عوارض شدیدی در بارداری شود

نوزاد بعد از تولد قند خون پایین یا زردی پوست و چشم دارد که ممکن است نیاز به درمان در بیمارستان داشته باشد.

احتمال ابتلای نوزاد به سندروم دیسترس تنفسی و مرده زایی نیز ممکن است در مادران دیابتی مشاهده شود.

ابتلا به دیابت حاملگی همچنین به معنای افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده است.

عوارض دیابت:

كتواسيدوز يا كماي ديابتي: يك اختلال مربوط به سوخت و ساز است كه در اثر افزايش ميزان قند خون همراه با استون ايجاد مي‌شود كه سبب گيجي، سستي و بي‌حالي، احساس تشنگي شديد، خستگي و تنگي نفس شده و همچنين در بعضي موارد با اغماء همراه است كه در صورت عدم درمان ممكن است منجر به مرگ فرد شود.

کمای هایپر اوسمولار: كه در افراد ديابتي نوع 2 در صورتيكه قند خون افزايش پيدا كند مي تواند در نهايت به كماي هايپر اوسمولار يا كماي غير اسيدوز بيانجامد.

هیپو گلیسمی یا افت قند خون: اگر ميزان قند خون از 60 ميلي‌گرم درصد كمتر شود، خطر هيپوگليسمي فرد را تهديد مي‌كند، ولي اكثر متخصصان معتقدند زماني بايد از هيپوگليسمي سخن به ميان آورد كه ميزان قند خون به كمتر از 40 ميلي‌گرم درصد برسد. اگر فردي دچار هيپوگليسمي شود ولي به موقع و به طور صحيحي درمان نشود، ميزان قند خون(گلوكز) او كاهش يافته در نتيجه دچار گيجي و سرانجام بيهوشي مي‌شود و ممكن است نهايتاً به او تشنج نيز دست بدهد. از نشانه‌هاي هيپوگليسمي مي‌توان به گرسنگي فراوان، رنگ پريدگي، پوست مرطوب و سرد، طپش قلب، لرزش، بي‌قراري، سردرد، دل‌درد، اختلال بينايي، سست شدن زانوها و سرانجام كاهش قدرت تمركز اشاره كرد.

هايپرگليسمي یا افزایش قند خون: اصولاً هنگامي قند خون افزايش مي‌يابد كه بين نياز و وجود انسولين در بدن نسبت مناسبي برقرار نباشد. مواردي كه ممكن است به هايپرگليسمي منجر شود شامل فعاليت بدني كم، فراموشي تزريق انسولين يا مصرف دارو، بيماري‌ها و پر خوري

در صورتي كه این عوارض ديابت سريع درمان نشود فرد ديابتي به كماي ديابتي دچار مي‌شود.

سایر عوارض دیابت:

عارضة چشمی: که ممكن است به نابينايي كامل ختم شود.

مشکلات کلیه: كه ممكن است باعث از كارافتادگي كامل كليه‌ها شود.

آسيب به اعصاب: در صورت همراه شدن با مشكلات گردش خون ممكن است موجب ايجاد زخم در پاها شود كه در نهايت به قطع عضو مي‌انجامد.

بيماري قلبي و عروقي: كه بر روي قلب و رگهاي خوني اثر مي‌گذارد و يا ممكن است به سكته‌هاي قلبي یا سكتة مغزي منجر شود.

 

منابع:

https://www.medicalnewstoday.com

https://www.diabetes.org/

https://medlineplus.gov/