هپاتیت به معنای التهاب کبد است. کبد یک اندام حیاتی است که مواد مغذی را پردازش می کند، خون را فیلتر می کند و با عفونت ها مبارزه می کند. هنگامی که کبد ملتهب یا آسیب دیده باشد، عملکرد آن تحت تأثیر قرار می گیرد. مصرف زیاد الکل، سموم، برخی داروها و برخی از بیماری ها می تواند باعث هپاتیت شود. با این حال، هپاتیت اغلب توسط ویروس ایجاد می شود. شایع ترین انواع هپاتیت ویروسی هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت C هستند. برای استفاده از امکان جوابدهی آنلاین آزمایش هپاتیت، می توانید در داخل سایت آزمایشگاه، به قسمت جوابدهی آنلاین مراجعه کنید.
هپاتیت A
هپاتیت A نتیجه عفونت با ویروس هپاتیت A (HAV) است. این نوع هپاتیت یک بیماری حاد و کوتاه مدت است.
هپاتیت B
ویروس هپاتیت B (HBV) باعث هپاتیت B می شود. این بیماری اغلب یک بیماری مزمن و مداوم است.
هپاتیت C
هپاتیت C از ویروس هپاتیت C (HCV) ناشی می شود. HCV یکی از شایع ترین عفونت های ویروسی منتقله از طریق خون است و معمولاً به عنوان یک بیماری طولانی مدت شناخته می شود.
هپاتیت D
این یک شکل نادر از هپاتیت است که فقط همراه با عفونت هپاتیت B رخ می دهد. ویروس هپاتیت D (HDV) مانند سویه‌های دیگر باعث التهاب کبد می‌شود، در واقع فرد بدون عفونت هپاتیت B موجود نمی‌تواند به HDV مبتلا شود.
در سطح جهانی، HDV تقریباً 5 درصد از افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن را تحت تأثیر قرار می دهد.
هپاتیت E
هپاتیت E یک بیماری است که از طریق آب آلوده و در اثر قرار گرفتن در معرض ویروس هپاتیت E (HEV) ایجاد می شود. هپاتیت E عمدتاً در مناطقی با بهداشت ضعیف دیده می شود و معمولاً از بلعیدن مواد مدفوعی که منبع آب را آلوده می کند، ایجاد می شود.
هپاتیت E معمولا حاد است اما می تواند به ویژه در زنان باردار خطرناک باشد.
هپاتیت نوزادی چیست؟
هپاتیت نوزادی التهاب کبد است که فقط در اوایل دوران نوزادی و معمولا بین یک تا دو ماه پس از تولد رخ می دهد. حدود 20 درصد از نوزادان مبتلا به هپاتیت نوزادی به ویروسی مبتلا می شوند که قبل از تولد توسط مادر یا مدت کوتاهی پس از تولد باعث التهاب شده است. این ویروس ها عبارتند از سیتومگالوویروس، سرخجه ، سرخک و ویروس های هپاتیت A، B یا C.
نوزاد مبتلا به هپاتیت نوزادی معمولاً زردی (زردی چشم و پوست) دارد که در یک تا دو ماهگی ظاهر می‌شود، وزن اضافه نمی‌کند و رشد طبیعی ندارد و کبد و طحال بزرگی دارد. همچنین نوزاد نمی تواند ویتامین ها را برای رشد مناسب جذب کند.
هپاتیت خود ایمنی چیست؟
کبد اندام بزرگی است که در زیر دنده ها در سمت راست شکم قرار می گیرد. کبد به فیلتر کردن مواد زائد از بدن کمک می کند، صفرا را برای کمک به هضم غذا می سازد و قندی را که بدن برای انرژی استفاده می کند ذخیره می کند. هپاتیت خودایمنی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی به سلول های کبدی حمله می کند. و باعث تورم، التهاب و آسیب کبدی می شود.
هپاتیت خودایمنی یک بیماری التهابی کبدی طولانی مدت یا مزمن است.
هپاتیت خود ایمنی ممکن است در هر سنی رخ دهد، زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می دهد، اغلب با سایر اختلالات خود ایمنی مرتبط است.
متخصصان نمی دانند چه چیزی باعث هپاتیت خودایمنی می شود، اما به احتمال زیاد در افراد مبتلا به سایر بیماری های خود ایمنی زیر این عارضه بیشتر بروز می کند:
- تیروئیدیت
- بیماری گریوز
- دیابت نوع 1
- کم خونی همولیتیک
- ترومبوسیتوپنی ایمنی
- بیماری سلیاک
- کولیت اواسراتیو
در موارد نادر، برخی از داروها می توانند باعث هپاتیت خودایمنی شوند.
هپاتیت الکلی چیست؟
هپاتیت الکلی نوعی هپاتیت است که در اثر نوشیدن مقادیر زیاد الکل در طی سالیان متمادی ایجاد می شود.
این عارضه در بریتانیا رایج است و بسیاری از مردم متوجه نیستند که به آن مبتلا هستند.
هپاتیت الکلی معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کند، اگرچه می تواند باعث زردی ناگهانی و نارسایی کبد در برخی افراد شود.
قطع نوشیدن الکل معمولاً به کبد امکان بهبودی می دهد، اما این خطر وجود دارد که در صورت ادامه مصرف بیش از حد الکل، در نهایت به سیروز، نارسایی کبد یا سرطان کبد تبدیل شود.
هپاتیت ویروسی چگونه منتقل می شود؟
هپاتیت A و هپاتیت E معمولاً از طریق تماس با غذا یا آبی که به مدفوع فرد آلوده، آلوده شده است، منتقل می شود.
هپاتیت B، هپاتیت C و هپاتیت D از طریق تماس با خون فردی که به این بیماری مبتلا است، گسترش می یابد. هپاتیت B و D نیز ممکن است از طریق تماس با سایر مایعات بدن گسترش یابد. این نوع انتقال می تواند به طرق مختلف اتفاق بیفتد، مانند استفاده از سرنگ مشترک دارو یا داشتن رابطه جنسی محافظت نشده.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به هپاتیت هستند؟
در بسیاری از انواع ویروسی، در صورت داشتن رابطه جنسی محافظت نشده، خطر ابتلا بیشتر است. افرادی که برای مدت طولانی الکل زیاد می نوشند در معرض خطر ابتلا به هپاتیت الکلی هستند.
علائم هپاتیت چیست؟
برخی از افراد مبتلا به هپاتیت علائمی ندارند و نمی دانند که آلوده هستند. علائم هپاتیت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب
- خستگی
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع و/یا استفراغ
- درد شکم
- ادرار تیره
- درد مفاصل
- زردی، زرد شدن پوست و چشمان
- مدفوع کم رنگ
- تورم شکم به دلیل احتباس مایعات
اگر عفونت حاد باشد، علائم می تواند بین 2 هفته تا 6 ماه پس از عفونت شروع شود. اگر عفونت مزمن باشد، ممکن است تا سال ها بعد علائمی وجود نداشته باشد.
هپاتیت چه مشکلات دیگری را می تواند ایجاد کند؟
هپاتیت مزمن می تواند منجر به عوارضی مانند سیروز، نارسایی کبد و سرطان کبد شود. تشخیص زودهنگام و درمان هپاتیت مزمن ممکن است از این عوارض جلوگیری کند.
علل هپاتیت غیر عفونی چه مواردی هستند؟
اگرچه هپاتیت معمولاً نتیجه یک عفونت است، عوامل دیگری نیز می توانند باعث این بیماری شوند.
الکل و سایر سموم
مصرف بیش از حد الکل می تواند باعث آسیب کبد و التهاب شود. این امر ممکن است به عنوان هپاتیت الکلی نیز شناخته شود.
الکل به طور مستقیم به سلول های کبد آسیب می رساند. با گذشت زمان، می تواند باعث آسیب دائمی شود و منجر به ضخیم شدن یا سیروز و نارسایی کبد شود.
سایر علل هپاتیت عبارتند از استفاده نادرست از داروها و قرار گرفتن در معرض سموم.
پاسخ سیستم ایمنی
در برخی موارد، سیستم ایمنی به اشتباه کبد را مضر می داند و به آن حمله می کند. این باعث التهاب مداوم می شود که می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد که اغلب عملکرد کبد را مختل می کند. این عارضه در زنان سه برابر بیشتر از مردان رخ می دهد.
تشخیص هپاتیت چگونه انجام می شود؟
درک اینکه چه چیزی باعث هپاتیت می شود برای درمان صحیح آن بسیار مهم است.
تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی
برای تشخیص همه اشکال هپاتیت، پزشک ابتدا شرح حال را می گیرد تا عوامل خطری که ممکن است وجود داشته باشد را مشخص کند.
در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است به آرامی شکم را فشار دهد تا ببیند آیا درد یا حساسیت وجود دارد یا خیر. پزشک همچنین ممکن است تورم کبد و هرگونه تغییر رنگ زرد در چشم یا پوست را بررسی کند.
تست های عملکرد کبد
آزمایش‌های عملکرد کبد از نمونه‌های خون برای تعیین میزان کارآمدی کبد استفاده می‌کنند.
نتایج غیرعادی این آزمایش‌ها ممکن است اولین نشانه از وجود مشکل باشد، به‌ویژه اگر در معاینه فیزیکی بیماری کبدی هیچ نشانه‌ای از خود نشان نداده باشد. سطوح بالای آنزیم کبدی ممکن است نشان دهنده استرس، آسیب دیدن یا عدم عملکرد صحیح کبد باشد.
سایر آزمایشات خون
اگر آزمایش‌های عملکرد کبد غیرطبیعی باشد، احتمالاً پزشک آزمایش‌های خون دیگری را برای تشخیص منبع مشکل تجویز می‌کند.
این آزمایش‌ها می‌توانند با بررسی وجود ویروس‌های هپاتیت یا آنتی‌بادی‌هایی که بدنتان برای مبارزه با آن‌ها تولید می‌کند، منبع مطمئنی را برای تشخیص هپاتیت عفونی ایجاد کنند.
پزشکان همچنین ممکن است از آزمایش خون برای بررسی علائم هپاتیت خودایمنی استفاده کنند. برای دیدن جواب این آزمایشات می توانید بدون مراجعه حضوری از امکان جوابدهی آنلاین آزمایشگاه نیکو استفاده کنید.
بیوپسی کبد
هنگام تشخیص هپاتیت، پزشکان کبد را از نظر آسیب احتمالی ارزیابی می کنند. بیوپسی کبد روشی است که شامل نمونه برداری از بافت کبد می شود.
این آزمایش به پزشک اجازه می دهد تا تعیین کند که عفونت یا التهاب چگونه بر کبد تأثیر گذاشته است.
سونوگرافی
سونوگرافی شکم از امواج اولتراسوند برای ایجاد تصویری از اندام های داخل شکم استفاده می کند. این آزمایش به پزشک اجازه می دهد تا کبد و اندام های مجاور را از نزدیک بررسی کند. با انجام سونوگرافی میتوان موارد زیر را برسی کرد:
- وجود مایع در شکم
- آسیب یا بزرگ شدن کبد
- تومورهای کبدی
- ناهنجاری های کیسه صفرا
گاهی اوقات لوزالمعده در تصاویر اولتراسوند نیز مشخص می شود. سونوگرافی می تواند یک تست پاراکلینیکی مفید برای تعیین علت عملکرد غیر طبیعی کبد باشد.
درمان هپاتیت به چه روش هایی انجام می شود؟
برای جلوگیری از عفونت، کودکان - یا هرکسی که قبلاً واکسینه نشده است - باید علیه هپاتیت B و هپاتیت A واکسینه شوند. هیچ واکسنی علیه هپاتیت نوع C، D و E وجود ندارد. پس از بروز هپاتیت هیچ درمانی وجود ندارد. درمان بر پیشگیری از آسیب بیشتر به کبد، بهبود آسیب های موجود در صورت امکان و تسکین علائم تمرکز دارد. اکثر موارد هپاتیت حاد با گذشت زمان برطرف می شود. در هپاتیت خودایمنی، ممکن است از داروهای خاصی برای کمک به کنترل سیستم ایمنی و جلوگیری از حملات بیشتر به کبد استفاده شود.
به طور کلی درمان هپاتیت بستگی به نوع آن و حاد یا مزمن بودن آن دارد. هپاتیت حاد ویروسی اغلب خود به خود از بین می رود و ممکن است بیمار فقط نیاز به استراحت و دریافت مایعات کافی داشته باشد. اما در برخی موارد، ممکن است جدی تر باشد. حتی ممکن است نیاز به درمان در بیمارستان داشته باشد.
داروهای مختلفی برای درمان انواع مختلف هپاتیت مزمن وجود دارد. درمان های احتمالی دیگر ممکن است شامل جراحی و سایر روش های درمانی باشد. افرادی که به هپاتیت الکلی مبتلا هستند باید نوشیدن الکل را متوقف کنند. اگر هپاتیت مزمن منجر به نارسایی کبد یا سرطان کبد شود، ممکن است به پیوند کبد نیاز باشد.
آیا می توان از هپاتیت پیشگیری کرد؟
بسته به نوع هپاتیت، راه های مختلفی برای پیشگیری یا کاهش خطر ابتلا به هپاتیت وجود دارد. به عنوان مثال، عدم مصرف زیاد الکل می تواند از هپاتیت الکلی جلوگیری کند. واکسن هایی برای پیشگیری از هپاتیت A و B وجود دارد. هپاتیت خود ایمنی قابل پیشگیری نیست.
منابع:
https://www.hopkinsmedicine.org/