تجزیه و تحلیل مایع منی، که به عنوان آزمایش آنالیز اسپرم شناخته می شود، سلامت و زنده ماندن اسپرم را تجزیه و تحلیل می کند. منی مایع حاوی اسپرم (به علاوه سایر مواد قندی و پروتئینی) است که در هنگام انزال خارج می شود. تجزیه و تحلیل مایع منی سه عامل اصلی سلامت اسپرم را اندازه گیری می کند:
- تعداد اسپرم
- شکل اسپرم
- تحرک اسپرم
علل انجام آزمایش آنالیز اسپرم:
آزمایش ناباروری مردان
هنگامی که زوجین در بارداری مشکل دارند، تجزیه و تحلیل مایع منی توصیه می شود. این آزمایش به پزشک کمک می کند تا تشخیص دهد مرد مشکل باروری دارد یا خیر.
آزمایش موفقیت وازکتومی
مردانی که وازکتومی انجام داده اند، برای اطمینان از عدم وجود اسپرم در منی، آزمایش آنالیز اسپرم را انجام میدهند. در وازکتومی، لوله هایی که اسپرم را از بیضه ها به آلت تناسلی مرد می فرستند، بریده شده و به شکل دائمی فرد نابارور می شود. پس از وازکتومی، پزشکان اغلب به مردان توصیه می کنند که هر ماه یک بار و به مدت سه ماه آنالیز اسپرم انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که دیگر اسپرم در مایع منی آنها وجود ندارد.
آمادگی برای انجام آزمایش آنالیز اسپرم:
- از 24 تا 72 ساعت قبل از آزمایش از انزال خودداری کنید.
- دو تا پنج روز قبل از آزمایش از مصرف الکل، کافئین و داروهایی مانند کوکائین و ماری جوانا خودداری کنید.
- مصرف هر داروی گیاهی مانند خار مریم و اکیناسه را متوقف کنید.
- از مصرف داروهای هورمونی خودداری کنید.
- در مورد هر دارویی که می خورید با پزشک خود مشورت کنید.
چهار روش اصلی برای جمع آوری نمونه منی وجود دارد:
- خودارضایی
- رابطه جنسی با کاندوم
- اتمام رابطه جنسی قبل از انزال
استمنا بهترین روش برای بدست آوردن یک نمونه تمیز در نظر گرفته می شود.
دو عامل اصلی برای داشتن یک نمونه آزمایش خوب بسیار مهم است. ابتدا منی باید در دمای بدن نگهداری شود. اگر خیلی گرم یا خیلی سرد شود، نتایج نادرست خواهد بود. دوم، منی باید ظرف 30 تا 60 دقیقه پس از جمع آوری به آزمایشگاه تحویل داده شود.
برخی از عوامل می توانند بر روی آزمایش تأثیر منفی بگذارند، از جمله:
- منی در تماس با اسپرم کش باشد
- نمونه گیری در هنگام بیمار یا استرس
- خطای تکنسین آزمایشگاه
- آلودگی نمونه
تفسیر نتایج آزمایش آنالیز اسپرم
هنگامی که یک آزمایشگاه نمونه مایع منی را دریافت کرد، آن را زیر میکروسکوپ بررسی می کند. اطلاعات زیر در نتیجه آزمایش قابل مشاهده است:
تعداد اسپرم: تعداد نرمال اسپرم حداقل 15 میلیون اسپرم در هر میلی لیتر است. اگر کمتر از این مقدار باشد، تعداد اسپرم کم در نظر گرفته می شود.
نحوه حرکت اسپرم (تحرک): پزشک تعداد اسپرم های در حال حرکت و میزان حرکت آنها را بررسی می کند. در حالت ایده آ ، 50٪ یا بیشتر نمونه اسپرم باید فعال باشد.
شکل اسپرم (مورفولوژی): اندازه و شکل اسپرم در میزان باروری تخمک تأثیر دارد. منی طبیعی حداقل 4٪ اسپرم با شکل طبیعی خواهد داشت.
سایر جزئیات تحلیل اسپرم عبارتند از:
حجم نمونه: مقدار طبیعی حداقل 1.5 میلی لیتر یا تقریباً نصف قاشق چای خوری است. اگر نمونه کمتر از این باشد، می تواند به این معنی باشد که وزیکول های منی به اندازه کافی مایع تولید نمی کنند یا مسدود شده اند. همچنین می تواند مشکل پروستات را مطرح کند.
سطح pH: سطح pH میزان اسیدیته منی را اندازه گیری می کند. pH طبیعی بین 7.1 تا 8.0 است. سطح PH پایین به این معنی است که منی اسیدی است. سطح بالای pH به معنای قلیایی بودن آن است. pH غیر طبیعی می تواند بر سلامت اسپرم و میزان حرکت آن تأثیر بگذارد.
مدت زمان مایع شدن: در حین انزال مایع منی غلیظ از بدن خارج می شود. زمان روان شدن مایع باید حدود 20 دقیقه طول بکشد. اگر بیشتر طول بکشد، یا اصلاً مایع نشود، می تواند به این معنی باشد که مشکلی وجود دارد.
سطح فروکتوز: اگر پزشک نتواند اسپرم در آنالیز مایع منی پیدا کند، احتمالاً آن را از نظر فروکتوز منی، که توسط وزیکول های منی تولید می شود، بررسی می کند. سطح پایین یا عدم فروکتوز می تواند به معنای انسداد باشد.
نتایج می توانند بسته به سن، جنس و همچنین سلامت عمومی متفاوت باشند. عوامل زیر می تواند بر تعداد اسپرم تأثیر بگذارد:
- الکل
- کافئین
- مصرف گیاهان دارویی مانند خار مریم
- استفاده از داروهایی که باعث کاهش تعداد اسپرم می شوند، مانند سایمتیدین
- مصرف مواد مخدر
- تنباکو
نتایج غیر طبیعی به چه معناست؟
اسپرم غیرطبیعی در رسیدن و نفوذ به تخمک ها مشکل خواهد داشت و این امر باعث سخت شدن بارداری می شود. نتایج غیر عادی می تواند موارد زیر را نشان دهد:
- ناباروری
- عفونت
- عدم تعادل هورمونی
- بیماری، مانند دیابت
- نقص ژنی
- قرار گرفتن در معرض اشعه
اگر نتایج تجزیه و تحلیل مایع منی غیرطبیعی باشد، پزشک احتمالاً آزمایشات دیگری نیز برای مشخص کردن مشکل خاص باروری درخواست میکند که عبارتند از:
- آزمایشات ژنتیکی
- آزمایش هورمونی
- تجزیه و تحلیل ادرار پس از انزال
- گرفتن نمونه بافتی از بیضه ها
- آزمایش سلولهای ایمنی ضد اسپرم
منابع:
https://www.verywellfamily.com/