پرکاری تیروئید در نتیجه افزایش تولید هورمون های تیروئید به وجود می آید. شیوع پرکاری تیروئید در جمعیت عمومی نسبتا پایین است و زنان بیش از مردان به آن مبتلا میشوند.
علائم بالینی:
- افزایش مختصر درجه حرارت بدن، تعریق، پوست گرم و مرطوب
- کاهش وزن
- افزایش اشتها
- تپش قلب
- لرزش
- کاهش تمرکز
- عصبانیت و تحریک پذیری
- بیرون زدگی چشمها
- افزایش دفع مدفوع
- کاهش باروری در هر دو جنس
علل پرکاری تیروئید:
شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید، ابتلا به بیماری گریوز است. این بیماری باعث میشود که سیستم ایمنی بدن آنتی بادی‌هایی تولید کند که به غده تیروئید حمله می‌کنند و باعث میشوند که غده تیروئید هورمون بیش از حد تولید کند. این بیماری معمولا در افرادی بروز می‌کند که سابقه خانوادگی در ابتلا به مشکلات تیروئید دارند. درافرادی که به بیماری گریوز مبتلا هستند، یکی از مشخص‌ترین علائم بیمار این است که پشت چشم‌های او عرق می‌کند که باعث درد چشم، اشک ریختن از چشمها و بیرون‌زدگی چشمها میشود. سایر علل پرکاری تیروئید عبارتند از:
- رشد توده‌ی غیر سرطانی روی غده تیروئید (ندول تیروئید)
- مصرف بیش از اندازه‌ی هورمون‌های تیروئید برای درمان سایر بیماری‌ها
- التهاب نیمه حاد غده‌ی تیروئید
- التهاب غده‌ی تیروئید بر اثر تجمع گلبول‌های سفید (لنفوسیت‌ها) یا التهاب تیروئید پس از زایمان
تشخیص پرکاری تیروئید:
پرکاربردترین آزمایش تیروئید که برای تشخیص پرکاری تیروئید به کار می‌روند عبارتند از:
TSH: هورمون محرک تیروئید یا TSH که توسط غده‌ی هیپوفیز ترشح میشود، در موارد ابتلا به پرکاری تیروئید، کاهش می‌یابد. بنابراین در صورت پایین بودن میزان هورمون TSH در خون تقریبا همیشه، پزشک تشخیص ابتلا به پرکار تیروئید را می‌دهد. در صورتی که میزان TSH خون پایین نباشد، آزمایشات دیگر باید بررسی شوند.
T3 و T4: میزان این هورمون‌ها که همان هورمون‌های تیروئید هستند، در صورت پرکاری تیروئید افزایش می‌یابد. در برخی موارد، میزان تمامی هورمون‌های ترشح شده توسط تیروئید بالا نیست و فقط یک یا دو نوع از این هورمون‌ها میزان بالایی در خون دارد.
اسکن تیروئید در صورتی که علت بروز پرکاری تیروئید وجود یک توده در غده‌ی تیروئید باشد، درخواست میشود.
درمان:
هدف اوليه از درمان طبيعي كردن سطح هورمون‌هاي تيروئيد مي‌باشد. در بيماراني كه علت پركاري تيروئيد مصرف زياد هورمون مي‌باشد بايد دوز دارو تنظيم شود. در كساني كه علت بيماري التهاب تيروئيد مي‌باشد چون بيماري خود محدود شونده است نياز به درمان اضافه ندارد.
داروهاي ضدتيروئيد خوراكي شامل متي‌مازول, كار بي‌مازول و يا پروپيل تيواوراسيل مي‌باشد. این داروها وقتي به طور مناسب تجويز شوند در كنترل پركاري تيروئيد در عرض چند هفته موثر هستند.
يد راديواكتيو كه باعث از كار افتادن گواتر و يا كوچك شدن گره يا گره‌‌هاي سمي كه توليد كننده هورمون تيروئيد مي‌باشند, مي‌گردد. اين درمان بدون خطر است و در بالغين با پركاري تيروئيد به طور گسترده استفاده مي‌شود. اشعه توليد شده توسط اين مقدار يد باعث تخريب سلول‌هاي تيروئيد مي‌شود, ولي به علت آن كه غلظت آن در تيروئيد بيش از نقاط ديگر است, اشعه به ساير نقاط بدن آسيب نمي‌رساند. يد راديواكتيو به طور خوراكي به بيمار سرپايي تجويز مي‌شود. با اين كه مقدار زيادي از فعاليت ماده راديواكتيو ظرف چند روز از بدن خارج مي‌شود, اثرات آن روي غده تيروئيد ممكن است ظرف يك تا سه ماه طول بكشد.
جراحي تيروئيد يك درمان دائمي ديگر براي پركاري تيروئيد است. امروزه اين درمان كمتر توصيه مي‌شود زيرا نياز به بستري شدن در بيمارستان دارد و ايجاد مشكلات پس از جراحي از جمله ايجاد اسكار در گردن مي‌شود. به علاوه ممكن است باعث صدمه به ساختمان‌هاي نزديك به تيروئيد در گردن شود. عارضه ديگر كم‌كاري تيروئيد مي‌باشد كه اين عارضه به راحتي با قرص لووتيروكسين كه عارضه جانبي ندارد براي تمام عمر قابل درمان مي‌باشد.
منابع: