کم خونی به کاهش تعداد کم گلبول های قرمز گفته می شود. در یک آزمایش خون، کم خونی با کاهش هموگلوبین یا هماتوکریت گزارش می شود. هموگلوبین پروتئین اصلی در گلبول های قرمز خون است که اکسیژن را حمل می کند و آن را در سراسر بدن پخش میکند. اگر کم خونی داشته باشید، سطح هموگلوبین شما نیز پایین خواهد آمد. اگر هموگلوبین کم باشد، ممکن است بافت ها یا اعضای بدن اکسیژن کافی دریافت نکنند. علائم کم خونی - مانند خستگی یا تنگی نفس - به این دلیل اتفاق می افتد که اعضای بدن آنچه را که لازم دارند، دریافت نمی کنند.
کم خونی شایعترین بیماری خونی در ایالات متحده است و تقریباً 6٪ از جمعیت را درگیر می کند. زنان، کودکان خردسال و افراد مبتلا به بیماری های طولانی مدت بیشتر به کم خونی مبتلا می شوند.
اشکال خاصی از کم خونی از طریق ژن ها منتقل می شود و نوزادان ممکن است از بدو تولد به آن مبتلا شوند.
زنان به دلیل از دست دادن خون در دوران قاعدگی خود و خون رسانی بیشتر در دوران بارداری در معرض کم خونی فقر آهن قرار دارند.
بزرگسالان مسن بیشتر در معرض خطر کم خونی هستند زیرا به احتمال زیاد به بیماری کلیوی یا سایر بیماری های مزمن مبتلا هستند.
کم خونی انواع مختلفی دارد. برخی از اشکال - مانند کم خونی خفیف که در دوران بارداری اتفاق می افتد - نگرانی عمده ای نیست. اما برخی از انواع کم خونی ممکن است نشان دهنده یک مشکل جدی باشد.
عوامل خطر
- رژیم غذایی فاقد ویتامین ها و مواد معدنی خاص: رژیم غذایی که آهن، ویتامین B12 و فولات کمی دارد، خطر کم خونی را افزایش می دهد.
- اختلالات روده ای: داشتن یک اختلال روده ای که بر جذب مواد مغذی در روده کوچک تأثیر می گذارد - مانند بیماری کرون و بیماری سلیاک - شما را در معرض خطر کم خونی قرار می دهد.
- قاعدگی: به طور کلی، زنانی که یائسه نشده اند بیشتر از مردان و زنان یائسه در معرض خطر کم خونی فقر آهن هستند. قاعدگی باعث از بین رفتن گلبول های قرمز خون می شود.
- بارداری: اگر باردار هستید و از مولتی ویتامین همراه با اسیدفولیک و آهن استفاده نمی کنید، در معرض خطر کم خونی قرار دارید.
- بیماریهای مزمن: اگر به سرطان، نارسایی کلیه، دیابت یا بیماری مزمن دیگری مبتلا هستید، ممکن است در معرض کم خونی بیماری مزمن باشید. این شرایط می تواند منجر به کمبود گلبول های قرمز خون شود.
- از دست دادن خون آهسته و مزمن از زخم یا منبع دیگر در بدن: می تواند ذخایر آهن بدن را تخلیه کرده و منجر به کم خونی فقر آهن شود.
- سابقه خانوادگی: اگر خانواده شما سابقه کم خونی ارثی مانند کم خونی سلول داسی شکل داشته باشد، ممکن است در معرض خطر ابتلا به این بیماری باشید.
- عوامل دیگر: سابقه برخی از عفونت ها، بیماری های خون و اختلالات خود ایمنی خطر ابتلا به کم خونی را افزایش می دهد. اعتیاد به الکل، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی و استفاده از برخی داروها می تواند بر تولید گلبول های قرمز تأثیر بگذارد و منجر به کم خونی شود.
- سن: افراد بالای 65 سال در معرض خطر کم خونی هستند.
عوارض
اگر کم خونی درمان نشود، می تواند بسیاری از مشکلات زیادی را ایجاد کند، مانند:
- خستگی شدید: کم خونی شدید می تواند آنقدر شما را خسته کند که نتوانید کارهای روزمره را انجام دهید.
- عوارض بارداری: زنان باردار مبتلا به کم خونی فقر آهن ممکن است بیشتر دچار عوارضی مانند زایمان زودرس شوند.
- مشکلات قلبی: کم خونی می تواند منجر به ضربان قلب سریع یا نامنظم (آریتمی) شود. وقتی کم خون هستید قلب شما باید خون بیشتری پمپ کند تا کمبود اکسیژن خون را جبران کند. این می تواند منجر به بزرگ شدن قلب یا نارسایی قلبی شود.
- مرگ: برخی از کم خونی های ارثی، مانند کم خونی سلول داسی شکل، می تواند منجر به عوارض تهدید کننده زندگی شود. از دست دادن مقدار زیادی خون به سرعت منجر به کم خونی حاد و شدید می شود و می تواند کشنده باشد.
پیشگیری:
بسیاری از انواع کم خونی قابل پیشگیری نیست. اما شما می توانید با یک رژیم غذایی شامل انواع ویتامین ها و مواد معدنی از کم خونی فقر آهن و کم خونی ناشی از ویتامین جلوگیری کنید:
- آهن: غذاهای غنی از آهن شامل گوشت گاو و گوشت های دیگر، لوبیا، عدس، غلات غنی شده با آهن، سبزیجات برگ سبز تیره و میوه های خشک است.
- فولات: این ماده مغذی و شکل مصنوعی آن اسید فولیک را می توان در میوه ها و آب میوه ها، سبزیجات برگ سبز تیره، نخود سبز، لوبیا، بادام زمینی و محصولات غلات غنی شده مانند نان، غلات، ماکارونی و برنج یافت.
- ویتامین 12B: غذاهای غنی از ویتامین 12B شامل گوشت، لبنیات و غلات غنی شده و محصولات سویا است.
- ویتامین C: غذاهای غنی از ویتامین C شامل مرکبات و آب میوه ها، فلفل، کلم بروکلی، گوجه فرنگی، خربزه و توت فرنگی است. این موارد همچنین به افزایش جذب آهن کمک می کنند.
علائم کم خونی
علائم کم خونی می تواند آنقدر خفیف باشد که حتی ممکن است متوجه آن نشوید. در یک زمان خاص، با کاهش سلول های خونی، علائم ایجاد می شوند. بسته به علت کم خون ، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرگیجه ، سبکی سر
- ضربان قلب سریع یا غیرمعمول
- سردرد
- درد، از جمله در استخوان ها، سینه، شکم و مفاصل
- مشکلات مربوط به رشد، برای کودکان و نوجوانان
- تنگی نفس
- پوستی رنگ پریده یا زرد
- دست و پای سرد
- خستگی یا ضعف
در ادامه به علائم انواع مختلف کم خونی نیز اشاره شده است. با آزمایشگاه نیکو همراه باشید.
کم خونی ناشی از کمبود آهن
- گرسنگی برای مواد عجیب و غریب مانند کاغذ، یخ یا خاک (شرایطی به نام پیکا)
- انحنای ناخن به سمت بالا
- درد دهان همراه با ترک در گوشه لبها
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین 12B
- احساس سوزن زدن در دست ها یا پاها
- حس لامسه از دست رفته
- راه رفتن لرزان و مشکل در راه رفتن
- زوال عقل
کم خونی ناشی از مسمومیت با سرب
- یک خط آبی و سیاه روی لثه ها که به عنوان خط سرب شناخته می شود
- درد شکم
- یبوست
- استفراغ
کم خونی ناشی از تخریب مزمن سلول های قرمز خون
- زردی (پوست و چشم زرد)
- ادرار قهوه ای یا قرمز
- زخم پا
- سنگ صفرا
کم خونی داسی شکل
- خستگی
- حساسیت به عفونت
- تأخیر در رشد و تکامل در کودکان
- درد شدید به ویژه در مفاصل، شکم و اندام ها
کم خونی ناشی از تخریب ناگهانی سلول های قرمز خون
- درد شکم
- ادرار قهوه ای یا قرمز
- زردی (پوست زرد)
- کوفتگی های کوچک زیر پوست
- تشنج
- علائم نارسایی کلیه