استئومیلیت چیست؟
استئومیلیت (Osteomyelitis) یک عفونت استخوانی است که توسط باکتری یا قارچ ایجاد می شود. این بیماری باعث تورم دردناک مغز استخوان، بافت نرم داخل استخوان‌ها می‌شود. بدون درمان، تورم ناشی از این عفونت استخوانی می تواند خون رسانی به استخوان را قطع کند و باعث مرگ استخوان شود.
این مقاله که به استئومیلیت، انواع، علل، تشخیص و روشهای درمان آن می پردازد، در گروه تحقیقاتی بهترین آزمایشگاه تهران تهیه شده است.
مغز استخوان چیست؟
برخی از استخوان‌های سیستم اسکلتی، مانند لگن و استخوان ران، حاوی بافت نرم و اسفنجی هستند. این بافت که مغز استخوان نام دارد سلول های بنیادی می سازد که سلول های خونی و پلاکت ها را تولید می کنند.
چه کسانی ممکن است به استئومیلیت مبتلا شوند؟
استئومیلیت افراد را در هر سن و جنسی تحت تاثیر قرار می دهد. کودکان کمتر از 3 سال، افراد مسن و افراد با بیماری های جدی بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
در کودکان، عفونت بیشتر بر استخوان‌های بلند مانند استخوان‌های پا و بازو تأثیر می‌گذارد. در بزرگسالان، عفونت های استخوانی اغلب ستون فقرات را هدف قرار می دهند.
انواع استئومیلیت چیست؟
انواع استئومیلیت عبارتند از:
استئومیلیت حاد: این عفونت به طور ناگهانی ایجاد می شود. ممکن است ابتدا تب ایجاد شود و روزهای بعد در ناحیه عفونی درد حس شود.
استئومیلیت مزمن: استئومیلیت مزمن یک عفونت استخوانی است که با درمان از بین نمی رود. باعث درد استخوان و تخلیه مکرر (چرک) می شود. به ندرت، استئومیلیت مزمن علائمی ندارد. عفونت ممکن است برای ماه ها یا حتی سال ها ناشناخته بماند.
استئومیلیت مهره ای: این نوع استئومیلیت ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می دهد. این استئومیلیت باعث کمردرد مزمن می شود که با حرکت بدتر می شود. درمان‌هایی مانند استراحت، گرم کردن و مسکن‌ها کمکی نمی‌کنند. به ندرت باعث تب می شود. افرادی که در خانه های سالمندان زندگی می کنند، از داروهای داخل وریدی سوء استفاده می کنند یا تحت دیالیز هستند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت های استخوانی ستون فقرات هستند.
علت بروز استئومیلیت چیست؟
استئومیلیت زمانی اتفاق می افتد که باکتری های بافت عفونی مجاور یا زخم باز، در خون گردش کرده و در استخوان مستقر شده و در آنجا تکثیر می شوند. باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (عفونت استاف) معمولا باعث استئومیلیت می شود. گاهی اوقات، یک قارچ یا میکروب دیگر باعث عفونت استخوان می شود.
اگر موارد زیر را دارید بیشتر در معرض خطر ابتلا به استئومیلیت هستید:
- مفصل مصنوعی، مانند تعویض مفصل ران
- عفونت خون یا شرایطی مانند کم خونی سلول داسی شکل
- دیابت، به ویژه زخم پای مرتبط با دیابت
- ایمپلنت های فلزی در استخوان، مانند پیچ
- صدمات فشاری (زخم بستر)
- اخیراً جراحی استخوان یا استخوان شکسته شده است
- آسیب یا زخم تروماتیک
- سیستم ایمنی ضعیف
- مصرف مواد مخدر داخل وریدی
- همودیالیز، که درمانی برای بیماری های کلیوی است
- بیماری سلول داسی‌شکل
- بیماری شریان محیطی (PAD)
- سیگار کشیدن
علائم استئومیلیت چیست؟
علائم استئومیلیت بسته به نوع و علت آن متفاوت است. برخی از افراد مبتلا به استئومیلیت مزمن هیچ علامتی ندارند.
علاوه بر درد، ناحیه عفونی ممکن است قرمز، گرم، متورم و حساس به لمس باشد. سایر علائم استئومیلیت عبارتند از:
- چرک زرد
- تب
- تحریک پذیری یا بی حالی
- حرکت محدود و دردناک
- از دست دادن اشتها
- درد پایین کمر
- تهوع و استفراغ
- عرق کردن یا لرز
استئومیلیت چگونه تشخیص داده می شود؟
در صورت داشتن علائم عفونت استخوان، پزشک ممکن است از چندین روش برای تشخیص بیماری استفاده کند. آنها یک معاینه فیزیکی برای بررسی تورم، درد و تغییر رنگ انجام خواهند داد. پزشک ممکن است آزمایش‌های تشخیصی (در بهترین آزمایشگاه تهران) را برای تعیین محل دقیق و وسعت عفونت تجویز کند.
به احتمال زیاد پزشک شما آزمایش خون (در بهترین آزمایشگاه تهران) را برای بررسی ارگانیسم های ایجاد کننده عفونت تجویز می کند. آزمایش‌های دیگر برای بررسی وجود باکتری عبارتند از: سواب گلو، کشت ادرار و آنالیز مدفوع. کشت مدفوع نمونه ای از آنالیز مدفوع است.
آزمایش احتمالی دیگر اسکن استخوان است که فعالیت سلولی و متابولیکی استخوان‌های شما را نشان می‌دهد. طی اسکن استخوان از نوعی ماده رادیواکتیو برای برجسته کردن بافت استخوانی استفاده می کنند. اگر اسکن استخوان اطلاعات کافی را ارائه نکند، ممکن است نیاز به اسکن MRI داشته باشید. در برخی موارد، بیوپسی استخوان ممکن است ضروری باشد.
با این حال، یک عکس برداری ساده از استخوان ممکن است برای پزشک شما کافی باشد تا درمان مناسب شما را تعیین کند.
راه های درمان استئومیلیت چیست؟
چندین گزینه وجود دارد که پزشک شما ممکن است برای درمان عفونت استخوان شما استفاده کند.
آنتی بیوتیک ها ممکن است تمام آنچه برای درمان عفونت استخوان شما لازم است باشد. اگر عفونت شدید باشد، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک ها را به صورت داخل وریدی یا مستقیماً در رگ های شما تجویز کند. ممکن است تا شش هفته نیاز به مصرف آنتی بیوتیک داشته باشید.
گاهی اوقات عفونت استخوان نیاز به جراحی دارد. در صورت انجام عمل جراحی، جراح استخوان عفونی و بافت مرده را برمی دارد و آبسه ها یا پاکت های چرک را تخلیه می کند.
اگر پروتزی دارید که باعث عفونت شده است، پزشک ممکن است آن را خارج کرده و با یک پروتز جدید جایگزین کند. پزشک شما همچنین هرگونه بافت مرده نزدیک یا اطراف ناحیه عفونی را برمی دارد.
پیشگیری از استئومیلیت به چه صورت انجام می شود؟
بهترین راه برای پیشگیری از استئومیلیت تمیز نگه داشتن همه چیز است. اگر شما یا فرزندتان بریدگی به خصوص بریدگی عمیق دارید، آن را کاملا بشویید. هر زخم باز را به مدت پنج دقیقه زیر آب جاری بشویید، سپس آن را در باندهای استریل پانسمان کنید.
اگر به استئومیلیت مزمن مبتلا هستید، مطمئن شوید که پزشک از سابقه پزشکی شما اطلاع دارد تا بتوانید با همکاری یکدیگر شرایط را تحت کنترل داشته باشید. اگر دیابت دارید، مراقب پاهای خود باشید و در اولین علائم عفونت با پزشک خود تماس بگیرید.
هر چه زودتر استئومیلیت را درمان کنید، بهتر است. در موارد استئومیلیت حاد، درمان زودهنگام از تبدیل شدن این بیماری به یک مشکل مزمن که نیاز به درمان مداوم دارد جلوگیری می کند. علاوه بر درد و ناراحتی ناشی از عفونت های مکرر، تحت کنترل شدن زودهنگام استئومیلیت بهترین شانس را برای بهبودی فراهم می کند.
منابع: